Ο επιτάφιος της Ανά(σ)τασης

"Τα παράσημα" ελαιογραφία του Λευτέρη Κανακάκη, 130 Χ 100 (1973)

Συλλογή Β.Γουνελά.

Παρακαλείται ο κάτοχος της Αλήθειας να την μετακινήσει λίγο πιο κει γιατί μας κλείνει την θέα του κόσμου. *

Στην πρόσφατη ιστορία, οι ημερομηνίες είναι απόλυτες και αναμφισβήτητες.

Κανείς ας πούμε, δεν μπορεί να πει πως το πραξικόπημα του 1967 εκδηλώθηκε κάποια άλλη μέρα, αλλά βέβαια, αποτελεί κοινό τόπο πως κάθε ημερομηνία που ξεχωρίζει ανάμεσα στις άλλες, δεν είναι τίποτα άλλο από κάποιο ειδικό σημείο μιας διαδρομής που έχει παρελθόν και συνεχίζεται στο μέλλον.

Σε ένα παλιότερο άρθρο μου, είχα καταγράψει κάπως κινηματογραφικά μια εικόνα που μας μετέφερε στο σπίτι ο πατέρας μας Μικές Πήττας, εκείνο το πρωινό Παρασκευής.

Επειδή οι εικόνες περιέχουν πάντα τους συμβολισμούς τους, επαναλαμβάνω συνοπτικά:

Ο Μ.Π. έφυγε από το σπίτι της οδού Ναϊάδων στο Παλαιό Φάληρο για να κατηφορίσει στην παραλιακή λεωφόρο Ποσειδώνος προκειμένου να πάρει το λεωφορείο και να πάει στη δουλειά του.

Φτάνοντας στη στάση, το πρώτο πράγμα που τον υποψίασε πως «κάτι δεν πάει καλά» ήταν η απόλυτη ησυχία. Κανένα αυτοκίνητο, καμία κίνηση στο δρόμο, κανένας περαστικός.

Το μυαλό του δεν πάει στο κακό, και κατά τη συνήθεια του, ανάβει ένα τσιγάρο για να…έρθει πιο γρήγορα το λεωφορείο. (Astor, χαρακτηριστικό τσιγάρο της εποχής, δεν ξέρω αν υπάρχει ακόμα).

Στα δύο λεπτά, βλέπει με την άκρη του ματιού ένα κομβόι αυτοκινήτων να ανεβαίνει στοιχημένο με ιδιαίτερα μεγάλη ταχύτητα από την πλευρά του Καλαμακίου και της Γλυφάδας και καθώς του κάνει εντύπωση κοιτάζει με προσοχή.

Ήταν 3-4 μικρότερα αυτοκίνητα εμπρός, άλλα τόσα πίσω και, στη μέση μια αμερικάνικη λιμουζίνα «φακλάνα» έτσι λέγαμε τότε τα φαρδιά αμερικάνικα αμάξια.

Μέσα στη λιμουζίνα 2-3 αμερικανοί βαθμοφόροι στρατιωτικοί με έναν αφροαμερικανό να ξεχωρίζει καθώς πρέπει να ήταν ανώτερος λόγω στολής και παρασήμων, που είχε στα χείλη ένα γιγάντιο πούρο.

Το κομβόι εξαφανίστηκε προς την πλευρά της Συγγρού και ο Μ.Π. έχοντας καταλάβει τι συμβαίνει γύρισε άρον άρον στο σπίτι.

Μπαίνοντας είπε μονολεκτικά «πραξικόπημα» και πήγε κατ ευθείαν στο ραδιόφωνο από το οποίο ξεχύθηκαν τα εμβατήρια και σε λίγο η υστερική φωνή του εθνοσωτήρα.

Έχουν γραφτεί, αμέτρητες σελίδες για τη χούντα.

Έχει χυθεί αμέτρητο μελάνι για την καταγραφή τόσο των γεγονότων που οδήγησαν στη δικτατορία, όσο και τα αντιδικτατορικά κινήματα.

Εσχάτως, επιτέλους, άρχισαν δειλά να εμφανίζονται και κείμενα που δεν συσκοτίζουν την σε μεγάλο βαθμό παθητική στάση των Ελλήνων, οι οποίοι ειδικά στην επαρχία έσπευδαν να χορέψουν τα τσάμικα και τα καλαματιανά με τους συμμορίτες της Χούντας.

Όπως επιτέλους, άρχισε να απομυθοποιείται η «γενιά του πολυτεχνείου» ή μάλλον να αποκτά την πραγματική της διάσταση.

Γιατί, η προβεβλημένη πλευρά αυτής της γενιάς, είναι που αποδείχθηκε σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό απολύτως ανερμάτιστη και έτοιμη να ξεπουληθεί στον ναρκισσισμό της εξουσίας.

Αφομοιώθηκαν, ταυτίστηκαν, με απίστευτες ταχύτητες με το σύστημα που βρήκαν και το μόνο που έκαναν ήταν να το προσαρμόσουν στις ανάγκες τους.

Αυτοί, που ίσως δεν ξεπερνούν τους 50 άνοιξαν τις πόρτες στους κολλητούς τους –που είναι εκατοντάδες- και λεηλάτησαν την Ελλάδα. Ένα από τα αμέτρητα συμπτώματα αυτού του καρκινώματος είναι και τα φαινόμενα τύπου ΓΕΝΟΠ και του κάθε καθεστωτικού συνδικαλισμού.

Υπήρξαν βέβαια κάποιες χιλιάδες Ελλήνων που καθόλου δεν χειροκρότησαν την χούντα και ούτε τσάμικα χόρεψαν ούτε καταδέχθηκαν την οποιαδήποτε συναλλαγή με τους άθλιους.

Και υπήρξαν εκατοντάδες που έκαναν κανονική και ηρωική αντίσταση, που φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, βασανίστηκαν φριχτά ή και θανατώθηκαν από την χαμέρπεια της Ελλάδας των Ελλήνων Χριστιανών.

Ούτε εξαργύρωσαν ποτέ τις αγωνιστικές και αξιοπρεπείς επιλογές τους, ούτε έγιναν γνωστοί ως «μάρτυρες του αγώνα».

Αντίθετα, πολλοί, παρακολουθώντας τον εκφυλισμό των παλαιών συναγωνιστών κρύφτηκαν ακόμα περισσότερο στην ιαματική ανωνυμία, βυθίστηκαν στην σιωπηρή πικρία και παρακολούθησαν βήμα το βήμα την συνέχεια αυτής της διαδρομής που έφερε την Ελλάδα στον πλήρη εκφυλισμό της πολιτικής της ηγεσίας της και στο σημερινό της ρόγχο.

Διάβασα τόσο αυτά που γράφτηκαν εδώ κι’ εκεί για την προχθεσινή «επέτειο» όσο και τα σχόλια των αναγνωστών και φίλων του TVXS στο σχετικό προχθεσινό άρθρο για τη Χούντα.

Θέλω, για πολλοστή φορά να υπενθυμίσω κάποια πράγματα, με όσο μπορώ πιο λίγα λόγια:

Η μετεμφυλιακή Ελλάδα, ευτύχησε στον αντίλαλο της τραγωδίας της και της ακροδεξιάς τρομοκρατίας, να αποκτήσει δημιουργούς και πολιτισμό που παρήγαγαν Ρεύμα.

Ρεύμα, που κυλούσε στην κοινωνία και είχε τη δυναμική ποταμού με δεκάδες «κοινωνικούς παραποτάμους».

Η Μουσική, το Θέατρο, ο Κινηματογράφος, η Ζωγραφική, η Ποίηση, ο Χορός, άρχισαν από τα μέσα της δεκαετίας του 50 να βρίσκουν εξαιρετικούς εκφραστές και αυτοί, να συντονίζονται και να δημιουργούν ο κάθε ένας το δικό του έργο και παράλληλα, με τρόπο αβίαστο όλοι μαζί να παράγουν την μαγική συγκυρία που οδηγεί στη συνέργεια που γεννά το Ρεύμα.

Αυτό, που λείπει σπαρακτικά, απελπιστικά και οδυνηρά σήμερα, εφόσον ουσιαστικά δεν έχουμε Κοινωνία αλλά μια μάζα κατακερματισμένη της οποίας τα μέρη, συχνά συγκρούονται ενώ έχουν Κοινό Αντίπαλο.

Η επίδραση του Ρεύματος τότε, είχε αρχίσει να είναι κάτι παραπάνω από απλώς αισθητή στην Κοινωνία (που τότε ήταν ακόμα σχετικά συμπαγής και αντιδρούσε ως τέτοια).

Και βεβαίως, αυτή η επίδραση, λειτουργούσε παιδευτικά και ανέβαζε τον γενικό ποιοτικό πήχη σταθερά δημιουργώντας όλα όσα μόνον ο Πολιτισμός με την ευρύτερη έννοια μπορεί να χαρίσει σε μία Κοινωνία: Αισθητικό αλλά και Πολιτικό Κριτήριο.

Για πρώτη φορά, από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, την επικράτηση των κοτζαμπάσηδων , την εκκλησιαστική παρέμβαση στη δημόσια ζωή, οι άνθρωποι του Πολιτισμού κατάφερναν να συγχρονιστούν με την Κοινωνία και να διαρρήξουν τα στεγανά προσφέροντας το έργο τους.

Η Κοινωνία, που προσδοκούσε την Ανά(σ)ταση στο γκριζόμαυρο μετεμφυλιακό τοπίο, ρουφούσε διψασμένη.

Η δικτατορία 1967-1974 ξερίζωσε βίαια τα πάντα.

Έσκαψε το λάκκο και πέταξε βαθειά μέσα στο χώμα το έμβρυο μιας Ελλάδας που δεν πρόλαβε ποτέ να γεννηθεί, καθώς μόνο κυοφορήθηκε και υπέστη την χωρίς αναισθητικό έκτρωση.

Επιγραμματικά, η «ηθική ταφόπλακα» ήρθε με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου και το μεσουράνημα της «ουισκάτης» Ελλάδας των κολλητών, του χρηματισμού, της διαπλοκής, των καταχραστών. Η Ηθική Χρεοκοπία, ο Θεσμικός Ακρωτηριασμός, μας οδήγησαν βοηθούσης και της διεθνούς συγκυρίας, εδώ που είμαστε σήμερα.

Στην ακόμα πιο στυγνή και χωρίς ίχνος «γραφικότητας» Δικτατορία της Ντροπής και των Τραπεζών, των Διεθνών Κερδοσκόπων, των ντόπιων συνεργατών τους, των απολύτως ανεπαρκών πολιτικών μας, που προσπαθούν να μας «σώσουν» από εκεί που αυτοί μας οδήγησαν.

Ανάσταση νεκρών, δεν προσδοκώ.

Ανάταση όμως, αν δεν είμαστε ακόμα νεκροί προσδοκώ.

Η αναγκαιότητα μιας Τέχνης ζωντανής, θυμωμένης, επίκαιρης και διαχρονικής ταυτόχρονα, είναι πιο αναγκαία από ποτέ, αναγκαία ως το οξυγόνο.

Όχι μόνο γιατί ο πολιτικός λόγος είναι ακόμα τελείως ανεπαρκής, αλλά και γιατί, έτσι κι αλλιώς, αυτός είναι άκυρος αν αναπτύσσεται σε μια κοινωνία χωρίς Πολιτισμό που να γεννά Ρεύμα.

• αλιευμένη φράση από το facebook του Νίκου Ζώζου.