Ένα συνέδριο για την Ποίηση

«Λανθάνουσα κοινή ανθρώπινη ανάγκη για ουρανό».
Αυτός, ήταν ο ορισμός για την Ποίηση που έδωσε ο Μίλτος Σαχτούρης, ενώ, ο Γιώργος Σεφέρης είχε πει πως η Ποίηση έχει τη ρίζα της στην ανθρώπινη ανάσα.

Ψηλαφώντας κάποια στιγμή τις σκέψεις μου, είχα γράψει, πως η Ποίηση είναι ο Λόγος της Μνήμης (χωρίς ασφαλώς να επιχειρώ ούτε την ελάχιστη σύγκριση με τα προαναφερθέντα μεγέθη).
Και εννοούσα, εκείνης της Μνήμης που εκτείνεται εξ ίσου στον παρελθόντα και στον μέλλοντα χρόνο.
Ίσως, γιατί η ίδια η ποίηση σαν διαδικασία είναι ένα τελετουργικό σε ενεστώτα διαρκείας.

Την περασμένη εβδομάδα λοιπόν, έγινε στην Αθήνα το Συνέδριο στη μνήμη του αείμνηστου Τάσου Λειβαδίτη με θέμα «Η Ποίηση Σήμερα».
Ένα συνέδριο την σημαντικότητα του οποίου υπογράμμισαν συμμετοχές υψηλού επιπέδου, το οποίο δεν θα είχε γίνει αν δεν είχε υπάρξει η αρωγή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Μορφωτικού Ίδρύματος της Ένωσης Συντακτών (ΕΣΗΕΑ).
Όπως όμως όλοι ομολόγησαν από το βήμα, τίποτα δεν θα είχε γίνει αν δεν υπήρχε ο Ποιητής και Συγγραφέας Γιώργος Δουατζής που αντλώντας δύναμη από τη μακρά σχέση του με τον Τάσο Λειβαδίτη γέννησε την Ιδέα, μορφοποίησε το Όραμα και έβαλε την μεγαλύτερη μερίδα κάματου προκειμένου το Συνέδριο να πάρει σχήμα, μορφή και οντότητα.
Είχα την τιμή και τη χαρά να προσκληθώ, και έτσι επιχειρώ κατά το δυνατόν να μεταφέρω την ατμόσφαιρα.

Το Συνέδριο, είχε μία καλή ροή με καθαρά ακαδημαϊκές εισηγήσεις μεταξύ των οποίων παρενέβαιναν έλληνες και ελληνίδες ποιητές και ποιήτριες με απαγγελίες έργων τους.

Ήταν γοητευτική αυτή η αντίστιξη καθώς ο περί ποίησης ακαδημαϊκός λόγος είχε ως διάδοχο, τη ζωντανή ποίηση.

Κάποιες φορές μάλιστα, όταν η ποιότητα του ποιητικού λόγου ήταν εξαιρετικά υψηλή, ο χώρος μεταβάλλονταν ως όφειλε, σε εκκλησία.

Όπως όταν απήγγειλε ο Γκανάς ο Μαρκόπουλος , ο Βέης, κ.α.
Ο ποιητικός λόγος, είναι η πληρέστερη μορφή προσευχής, είναι η στιγμή που ο λόγος ακινητοποιεί τον χρόνο.

Κάτι που έχει μια ιδιαίτερη αξία, είναι πως ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ήθελε να έρθει στο Συνέδριο όχι για να το «ευλογήσει», αλλά, για να απαγγείλει Τάσο Λειβαδίτη που αγαπά βαθειά.

Και έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία για τη μιζέρια του τόπου, πως η επιθυμία του δεν πραγματοποιήθηκε γιατί η «ιερά σύνοδος» δεν το θεώρησε...πρέπων.
Δεν αξίζει καν, περαιτέρω σχολιασμού.

Ένα άλλο μελανό σημείο (από τα ελάχιστα) ήταν κάτι καμαρωτά παγώνια, που ενώ ήρθαν να τιμήσουν έναν από τους πιο σεμνούς και χαμηλόφωνους ποιητές της νεώτερης Ελλάδας, επιχείρησαν να λερώσουν την ατμόσφαιρα με τις κουτσουλιές τους.
Δυστυχώς, η μικρότητα ζει και βασιλεύει και σε αυτούς τους κύκλους ακόμα και από ανθρώπους που παράγουν σοβαρό έργο.
Η «παιδεία» του κλασικού ελληνικού «ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε» έχει τον χώρο της παντού.

Ωστόσο!!!
Ήρθε απροσδόκητο πλήθος κόσμου, να παρακολουθήσει, να ακούσει, να παρέμβει.
Από αρκετά νέα παιδιά που εμφανίστηκαν, ειδικά το Σάββατο, μέχρι κάποιες απίθανες φυσιογνωμίες ανθρώπων, που θύμιζαν μια Ελλάδα που φθίνει, αλλά ακόμα υπάρχει.

Λαμπρό παράδειγμα, ένας γλυκύτατος κύριος κοντά 70 χρόνων, που ήταν εκεί και τις δύο ημέρες.
Τον έβλεπα να ακούει τα πάντα, να σημειώνει με μανία, και μετά στα διαλλείματα να κάθεται μόνος σε μια γωνιά και να πίνει το καφεδάκι του.
Είχα αποφασίσει μέσα μου, πως θα είναι κάποιος Φιλόλογος, κάποιος καθηγητής.
Τη δεύτερη μέρα, με πλησίασε και άρχισε να μου μιλά με ενθουσιασμό για ορισμένα πράγματα που άκουσε, έκανε εξαιρετικά εύστοχες παρατηρήσεις, διάνθισε τον λόγο του με αναφορές στον Σεφέρη και τον Έλιοτ.
Κάποια στιγμή, θυμήθηκε να μου συστηθεί.
Είπε το όνομά του, το οποίο δεν αναφέρω γιατί δεν είμαι διόλου σίγουρος πως θα ήθελε κάτι τέτοιο και μου αποκάλυψε την ιδιότητά του: Φοροτεχνικός, κάπου έξω από το Ξυλόκαστρο.
Και έκαμε τον κόπο, να πάρει το τρένο από εκεί, να νοικιάσει δωμάτιο σε ένα ξενοδοχείο κάπου στην Ομόνοια γιατί : «ε, κύριε Πήττα, δεν είναι μεγάλη υπόθεση να βλέπει και να ακούει κανείς τόσους ποιητές μαζεμένους; Κάθε πότε γίνεται αυτό;»

Να σου πω την αλήθεια φίλτατε αναγνώστη, παρόλο που το Συνέδριο μου έδωσε αρκετές στιγμές μεγάλης ικανοποίησης και συγκίνησης, αυτή και μόνο η γνωριμία με τον συνταξιούχο φοροτεχνικό, η συνομιλία μαζί του και η θέα του καθάριου βλέμματός του, έφτασε και περίσσεψε. Θα τον θυμάμαι πάντα.

Τις εργασίες του Συνεδρίου, άνοιξε ο Υπουργός Πολιτισμού, που μεταξύ άλλων «δεσμεύτηκε» για την δημιουργία ενός τακτικού διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης.
Κατά πόσο η δέσμευση θα γίνει πράξη, άλλη υπόθεση.
Ο κος Σαμαράς, είπε τα λογάκια του κι έφυγε αμέσως, χωρίς να παρακολουθήσει έστω «για τα μάτια» μία συνεδρία ή μία απαγγελία.
Όπως χαρακτηριστικά παρατήρησε κάποιος, δεν θυμάμαι τώρα ποιος, αν είχε μείνει έστω και για λίγο παραπάνω, θα ήταν άλλου είδους άνθρωπος, άρα όχι υπουργός.

Ξεχώρισα πολλές εισηγήσεις. Για λόγους οικονομίας θα σταθώ αυτή τη στιγμή μόνο στην από στήθους εξαιρετικά συγκροτημένη ομιλία του Κώστα Γεωργουσόπουλου με θέμα «Το ποιητικό θέατρο».
Σημαντική αιχμή που έβαλε ο Γεωργουσόπουλος, η πλήρης, η απόλυτη απουσία κάθε έννοιας ζύμωσης μέσα στην Ελληνική Κοινωνία. «Γίνονται πράγματα» είπε.
Και συνέχισε: «γίνονται και συχνά είναι καλά ή και πολύ καλά. Αλλά, όλα γίνονται τυχαία, μεμονωμένα, και δεν υπάρχει καμιά τριβή ουσίας. Ούτε μεταξύ τους, ούτε με την κοινωνία.»
Σταμάτησε μετέωρος για λίγο σε αυτό το σημείο, κατανοώντας πως μόλις είχε θέσει ζήτημα που ίσως αξίζει ένα άλλο, ολόκληρο συνέδριο.

Γιατί βέβαια, μια κοινωνία στην οποία δεν γίνονται ζυμώσεις, δεν συγκρούονται γόνιμα οι στοχασμοί και οι δημιουργίες, είναι κοινωνία νεκρή και έτοιμη να παραδοθεί ολοσχερώς στην ευτέλεια.

Ελπίζω τα πρακτικά, να δημοσιευθούν και στο διαδίκτυο κάποια στιγμή.
Τελειώνω, με μια φράση που μου είπαν πολλοί αυτές τις δύο μέρες:
«Το νου σας στην Κύπρο!»

ΥΓ: Πολλοί θα αναρωτηθούν τι γυρεύει ή φωτογραφία μιας F1 στην κορυφή ενός τέτοιου άρθρου. Λοιπόν πρόκειται για μια μικρή έμμεση αναφορά στο εξαιρετικό ποίημα που ανέγνωσε ο Μιχάλης Γκανάς στο συνέδριο υπό τον τίτλο "Και ιδού ίππος πυρρός". Αν το ανέβαζα εδώ, νομίζω πως σχεδόν όλοι θα κατανοούσαν τον συμβολισμό. Ωστόσο, το ποίημα δεν το έχω μιας που είναι στα υπό έκδοση ποιηματά του στη συλλογή Άψινθος. Η απαγγελία του ποίηματος από τον Γκανά, ήταν μια από τις πιο ωραίες στιγμές του συνεδρίου.