Ένας κόσμος τελειώνει (2000 χρόνια πριν) Updated

«Είμαστε ζωντανοί ω Έλληνες καθώς μας πήρε τώρα η συμφορά και έγινε η ζωή μας εφιάλτης; …Ή μήπως ζούμε ακόμα εμείς, ενώ η ζωή είναι που έχει πεθάνει;»

Έτσι έγραφε ο Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς, γύρω στο 391, όταν πια ο Χριστιανισμός μεταλλάσσονταν σε καθεστώς και εξαπέλυε τον ιδεολογικό του πόλεμο.

Το πικρότατο τούτο επίγραμμα , προϊόν των συμφορών που είχαν προηγηθεί:

Η ισοπέδωση του Μεγάλου Σεράπειου, της τελευταίας Ελληνικής βιβλιοθήκης στον ύστερο Ελληνισμό από τον Αλεξανδρείας Θεόφιλο, τα διατάγματα του Θεοδοσίου για τους διωγμούς των Εθνικών, η επιβολή του « ή σιγάν ή τεθνάναι» δηλαδή, ή το βουλώνεις ή πεθαίνεις που αφορούσε στους Εθνικούς Ιερείς. Την ίδια περίοδο, η προσωνυμία Έλλην θεωρείται αρχικά απρέπεια και στη συνέχεια απαγορεύεται ακόμα και η εκφορά της.

Ο Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς συγκλονισμένος, έβλεπε τον κόσμο του να πυρπολείται από έναν καθοδηγούμενο όχλο. Θρηνούσε το Κάλλος να κονιορτοποιείται στη θέα των χιλιάδων ακρωτηριασμένων αγαλμάτων και των κατεστραμμένων πια ναών. Ως άλλος Νεστόριος οδύρονταν για τις χιλιάδες ξεσκισμένες σελίδες ποίησης, στοχασμού, θεάτρου.

Για φανταστείτε την εποχή του.

Να κλείνουν οι Φιλοσοφικές Σχολές.

Να απαγορεύονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Να κηρύσσεται το Θέατρο, «αμαρτωλό», ως τέκνο ενός αγνώστου μέχρι τότε πατρός, του διαβόλου.
Του εφευρεθέντος «μπαμπούλα» για τους «άτακτους» ανθρώπους.

Ομολογώ, αδυνατώ να μπω στο πετσί του ποιητή Παλλαδά.

Δυσκολεύομαι να κατανοήσω σε βάθος τα συναισθήματα και την ιστορική θλίψη ενός στοχαστή που βλέπει τον κόσμο του να καταστρέφεται ολοσχερώς.

Η Ελλάδα, πλήρωσε τον εκχριστιανισμό με κανονική γενοκτονία . Όμως δεν μαθαίνουμε ποτέ πως για παράδειγμα η Σπάρτη (η τιμημένη, η ηρωική, η έτσι και η αλλιώς) εκχριστιανίστηκε μετά από αιώνων αντίσταση μόλις τον 9ο αιώνα μετά την απαρχή της χριστιανικής χρονολόγησης..

Οι Σπαρτιάτες όμως, αντιστεκόμενοι, το πνεύμα του Λεωνίδα τιμούσαν και την μακραίωνη παράδοσή τους.

Μόνον ο Βοθέριχος, το 390, ακολουθώντας τις διαταγές του Θεοδόσιου κατέσφαξε 7000 (15.000 κατά άλλες επώνυμες πηγές όπως ο Κεδρινός και ο Μωϋσής Χωρινός) ανυπότακτους στους Βυζαντινούς Έλληνες αφού τους εγκλώβισε πρώτα στον ιππόδρομο της Θεσσαλονίκης..

Ο λόγος του Παλλαδά, αειθαλής και πικρός, διαπερνά τους αιώνες και φτάνει στις μέρες μας :



Είμαστε ζωντανοί ω Έλληνες;

Η έλευση του χριστιανισμού, έχει χαρακτηρισθεί ως «πλημμυρίδα καταστροφής» για την Ελλάδα από πλείστους Δυτικούς Ιστορικούς με κυριότερους και καυστικότερους τους Edward Gibbon και Karlheinz Deschner.

Για αυτή την καταστροφική πλημμυρίδα, κάπου αλλού, ο ίδιος ο πικρός Επιγραμματοποιός, ο Παλλαδάς, θα γράψει:

«Γαϊδούρι που αντιστέκεται…που αργοπερπατά…όνειρο, πόνος, δισταγμός…αυτών που αναθυμούνται στο τέλος τους τα πριν.»

Όπου με θλίψη, έχει αντικαταστήσει τον φτερωτό και περήφανο Πήγασο, με το ταπεινό γαϊδουράκι που στωικά υπομένει κι υπομένει και θυμάται.

Το ερώτημα που προβάλλει, είναι απλό και ξεκάθαρο.



Πότε όλα αυτά θα μπουν στα προς διδασκαλία κεφάλαια της ιστορίας μας; Ασφαλώς, όχι όπως τα περιγράφω εδώ εγώ με επίθετα και χαρακτηρισμούς, αλλά ως γεγονότα πραγματικά και αναμφισβήτητα, ως ερεθίσματα για ουσιαστικές συζητήσεις μέσα στις τάξεις των Λυκείων μας;



Άλλωστε δεν χρειάζεται κανείς να εμπλουτίσει με επίθετα γεγονότα όπως μία ομαδική σφαγή, μιλάει από μόνο του το γεγονός.

Ούτε η μανική καταστροφή αγαλμάτων βιβλίων και ναών έχει ανάγκη από επίθετα.



Η διδασκαλία της ιστορίας γενικά, δεν έχει ανάγκη από προσδιορισμούς. Αυτούς τους αποφασίζει ο κάθε ένας μόνος του μελετώντας όλες τις πλευρές.

Όμως! Πόσο τραγικό είναι να μεγαλώνουν τα παιδιά μας, να τελειώνουν το σχολείο, και μετά, να πηγαίνουν στο εξωτερικό σε Πανεπιστήμια και εκεί, να γκρεμίζονται συχνά οι μύθοι.



Ενώ, αν διδάσκονταν την πλήρη αλήθεια, φωτισμένη εξ ίσου από όλες τις πλευρές, η ζητούμενη Εθνική Αυτοπεποίθηση θα ήταν απτή πραγματικότητα και όχι ένα μπαλόνι φουσκωμένο με μισές αλήθειες, διεστραμμένες πραγματικότητες και προπαγάνδες.

Για να μη φτάσω να πω, πως αν όλα αυτά αποτελούσαν διδασκαλία, θα είχαμε πολύ πιο αληθινούς Χριστιανούς.


Λιγότερους σίγουρα, αλλά πιο ουσιαστικούς.

Δεν ξέρω τι σκέφτεστε για όλα αυτά, αλλά σας παρακαλώ, να σεβαστείτε την οδύνη του Ποιητή που είδε τον κόσμο του να δύει.


Για το αν αυτός που «ανέτειλε» είναι καλύτερος, ε! ρίξτε μια ματιά γύρω σας.

• Η φωτογραφία στην κορφή, είναι τραβηγμένη πριν από λίγους μήνες πάνω από τον Πωμό μια μεριά της Κύπρου στην οποία αποτραβιέμαι όσο μπορώ πιο συχνά για να με…θυμηθώ.
  
  Το σημερινό “soundtrack” αφιερωμένο σε όλες και όλους σας που με τιμάτε με τις επισκέψεις και τα σχόλια σας,, είναι εξ ολοκλήρου δημιουργημένο από τραγούδια ενός πολύ μεγάλου κατά τη γνώμη μου καλλιτέχνη που αγαπώ πολύ, του Ray Charles. Προσέξτε ιδιαίτερα στο τέταρτο track την εκπληκτική «μαύρη» ερμηνεία που δίνει στο Imagine του John Lennon. Καλή ανάγνωση, καλά σχόλια και, καλή ακρόαση.
  
• Ο χώρος της εφημερίδας, δεν μου επέτρεψε να γράψω λίγα πράγματα για τον Παλλαδά τον Αλεξανδρέα. Θεωρώ όμως εξαιρετικά χρήσιμο να φωτίσω λίγο αυτή την ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Ο J.Irmscher (διακεκριμένος Γερμανός Ιστορικός από τη Λειψία γεννημένος το 1935) αναφέρει πως «το ποιητικό κύρος του Παλλαδά, εκτοξεύεται στο απόγειό του, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όταν μελετητές και απλό κοινό ανακαλύπτουν σε αυτόν τον Έλληνα μία γνήσια διαχρονική φωνή έκφρασης απελπισίας για τα δεινά του κόσμου»
  
  Ο Παλλαδάς, έζησε στο δεύτερο μισό του Δ’ αιώνα και το έργο του βρίσκεται διασκορπισμένο στα 8 από τα 16 βιβλία της περίφημης Παλατινής Ανθολογίας. Άφησε πίσω του ένα έργο που συγκροτείται από περίπου 160 ποιητικά επιγράμματα και η κληρονομιά του διασώθηκε από τον πραγματικά φωτισμένο πρωθιερέα της Βυζαντινής Αυλής του Ι’ αιώνα, Κωνσταντίνο Κεφαλά ο οποίος στην κυριολεξία έπαιξε το κεφάλι του προκειμένου να επιζήσουν και να μεταλαμπαδευθούν πολλά σημαντικά κείμενα της ύστερης αρχαιότητας. Ένα χαρακτηριστικό του Παλλαδά, είναι πως ενώ στα γραπτά της πρώτης του περιόδου μοιάζει απλά να τραγουδά τον έρωτα το πιοτί και τη ζωή, αργότερα, όσο ο Χριστιανισμός σφίγγει τα λουριά και επιτίθεται σε οτιδήποτε μοιάζει να νοσταλγεί το χθες, τόσο κι αυτός αρχίζει με πείσμα να υμνεί τους Θεούς των Ελλήνων.
  
  Χαρακτηρισμός είναι και ο σαρκασμός του, τον οποίο ουδόλως φείδεται όταν για παράδειγμα απευθύνεται στους χριστιανούς μοναχούς τους οποίους αντιπαθεί σφόδρα και τους θεωρεί «παρά την φύσην υπάρξεις». Γράφει λοιπόν σκωπτικά στο επίγραμμα ΧΙ-384: Αν, μοναχοί….τότε, πως είστε τόσοι; Κι αν πάλι τόσοι…πως είστε μοναχοί;
  
  Οι μελετητές, αδυνατούν να αποφασίσουν αν ο Παλλαδάς είναι Στωικός ή Επικούρειος και αυτό γιατί και οι δύο «τάσεις» είναι έντονες στο έργο του. Όποιος ενδιαφέρεται, ας αναζητήσει μία ε-ξαι-ρε-τι-κή έκδοση του Πολύτυπου, με τίτλο «Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς και το τέλος μίας εποχής.» Είναι σπουδαία δουλειά με πάμπολλα αναλυτικότατα στοιχεία για την εποχή του Παλλαδά και παραθέτει σε πολύ καλή μετάφραση το έργο του, δίπλα στο πρωτότυπο αρχαίο κείμενο όπου κανείς ακόμα και αν δεν μπορεί να καταλάβει πλήρως το νόημα, μπορεί ασφαλέστατα να αντιληφθεί τη μουσικότητα της γλώσσας.